IDLES – (SIWEL) – Deg umagrad n wass-a a d-nawi awal γef yiwen n yilemẓi d aselmad n tutlayt d yidles n Teqbaylit, d ameγnas deg Umussu Afraniman n Tmurt n Yiqbayliyen, d amedyaz yessefrawen γef tnekkit, tayri d tmetti, yefka azal I tira, yessufeγ-d idlisen, azal n wayyur seg-mi id yuγal syiwen n udlis s wazal-is s uzwel ‘’TAQBAYLIT, iles d yidles‘’.
Awal γef Lɛerbi Yaḥyun aselmad, ameγnas, amaru:
Lɛerbi Yaḥyun ilul deg Tifrit id yefkan amusnaw ageɛmir d ugrawli ur nekna I yicenga Dda Masin u Harun, seg temnaḍṭ n uqbu, tawilayt n Bgayet, di tmurt n Yiqbayliyen, d aselmad n yidles d tutlaytn Teqbaylit deg yiwen n uγerbaz alemmas deg uqbu, d ameγnas deg umussu adelsan, d aɛeggal deg umussu Afraniman n Tmurt n Yiqbayliyen, d amedyaz, yekki deg aṭas n tfaskiwin n tmedyazt anda i yettili deg tseqqamut n yinzurfa, d temliliyen niḍen γef yidles-nneγ, iga ayen din n yisaragen,yessuffeγ-d ukuẓ n yidlisen s teqbaylit ara d-rnun azal d ameqqran ama I tsekla neγ iunadi, iḥemmel amezgun d uẓawan d tγuri n yedlisen,d aselway n tdukla tadelsant ‘’Tigemmi n Tefrit‘’, rnu γer waya d apsikatr (amejjay n leɛqel).
Awal γef udlis-ines aneggaru ‘’TAQBAYLIT, iles d yidles‘’:
Adlis-a degtazwarayeffeγ-diddemma n bab-is, deg ayyur n wenbiryezrin, umi iga tazwert Uduktur Zahir Meksem, d adlis yebḍan γef kraḍ n yiḥricen: 1- Tutlayt d tsekla i d-yewwin γef Tebaylit tutlayt tayemmat, tamedyazt d tewsatin-is, tasekla yettwarun d tlalit n wungal d tullist akk d umhaz n cna n tlawin. Aḥric wis-sin s uzwel Amezruy d tmetti i d-yezwaren s yigelliden d tgeldiwin timaziγin deg tallit n teglest, aksil d twiγi n taɛrabt-tineslemt deg tefriqt n ugafa, amezruy n tgelda n kuku, almi d tanekra taqbaylit seg tezγent n 1949 γer tefsut taberkant n 2001, tedda-d d aγen tuddsa tanemttit n yiqbayliyen ger zik d tura, war ma yeğğa yennayer s wansay d umezruy, rnu γer waya asaru n teqbaylit seg ucrured γer tikli, ifuk uḥric-a s ‘’idir taqbaylit-ik ay Aqbayli‘’, ma d aḥric kraḍ d aneggaru yefka-as azwel Tigejda n Teqbaylit anda id yewwi awal γef yimusnawen-nneγ yessulin azal n teqbaylit : Masin u Harun, Mulud Mɛemri, ṬawesƩemruc, Muḥya, Belɛid At Ʃli, Meɛtub Lwennas d Ferḥat Mhenni.
Akken id zewreγ tazwert n udlis-a iga-tt Uduktur Zahir Meksem, aseggem n teγlaft sγur Remdan Ʃebdenbi, u yeffeγ-d s tallelt n tduklaTigemmi n Tefrit.
Idlisen i d-yessuffeγ yakan:
-Tayri n umedyaz (ammud n yisefra – HCA, 2014)
-Lewsaya n baba (2015 – tamezgunt)
-Abrid γer ukayaḍ n tmaziγt (2015)
-TAQBAYLIT, iles d yidles (anadi- 2016)
Akli Muhubi
SIWEL 101523 JAN 17